Namazları Cem' Etmek ve Kasretmek

Yolcuların öğlen ve ikindi namazını cem' ederek istediği vakitle kılmaları caizdir. Aynı şekilde akşam ile yatsı namazını cem' ederek istediği vakitte kılabilirler.

Yağmurlu havalarda mukim olan kişi öğlen ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı birinci namazın vaktinde cem' ederek kılabilir.

İbni Abbas şöyle demiştir: "Hz. Peygamber seferde olduğu zaman öğle ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı birleştirerek kılardı." (Buhari, 1056)

Muaz İbni Cebel şöyle rivayet eder: "Peygamberimiz Tebük seferinde iken yola çıkmadan güneş batıya kayarsa öğle ile ikindiyi birarada kılardı. Eğer yola çıktıktan sonra batıya kayarsa ikindi namazını kılmak için bineğinden inene kadar öğleyi te'hir eder (ikisini bir kılardı). Akşam da aynı şekilde yapardı. Yola çıkmadan önce güneş batarsa akşamla yatsıyı bir arada kılardı. Eğer güneş batmadan önce yola çıkarsa yatsı namazını kılmak için inene kadar akşamı tehir eder. Sonra ikisini (akşamla yatsıyı) birleştirerek kılardı." (Ebu Davud, 1208)

Yağmurlu havalarda cemaatle namaz kılma imkanı var ise sonraki namaz bir önceki namaz ile cemi takdim halinde kılınabilir.

İbni Abbas (r.anhu) şöyle rivayet eder: "Hz. Peygamber korku ve yolculuk olmadığı halde Medine'de öğlen ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı birleştirerek kılardı." Ravilerden Vekii'nin hadisinde dedi ki: İbni Abbas'a, bunu niçin yaptı? Dedim, ümmetine zorluk vermemek için, dedi. (Buhari,518, Müslim, 705) Buhari'nin rivayetinde Eyüp isminde bir sahabi: 'Bu yağmurlu bir günde olmuştur' ibaresini ekler.

Namazları Cem'etmek

Yolcular öğlen-ikindi ve akşam-yatsı namazlarını birleştirerek kılabilirler. Buna cem' denilir.

Bu cem' durumu takdim (namazı öne alma) ve te'hir (namazı bir sonraki namazla birlikte kılmak için geciktirme) şeklinde olur.

Mesela öğlen-ikindi ikilisini öne alarak öğlen vaktinde kılınmasına cem'i takdim, ikindi vaktine bırakıp her iki namazı ikindi vaktinde kılmaya da cemi te'hir denir.

Akşam-yatsı namazları için de aynı durum söz konusu olup, yatsıyı akşamla birlikte öne alarak kılmaya cem'i takdim, akşamı geciktirip yatsı ile beraber kılmaya da cem'i te'hir denir.

Sabah namazı ise, müstakil olduğu için bu namaz, cem' edilemez.

Namazları cem'etmek için gerekli şartlar.

1. Sıra yapmak, yani evvelkini ilk önce kılınır çünkü vakit onundur. Sonra ikincisi kılınır.

2. İkisini birlikte kılmaya ilk namazın niyetinde niyet etmek. Selama kadar bu niyetin zamanı vardır.

3. İki namazın arasını uzun bir fasıla ile ayırmamak.

4. İkinci namaza başlayıncaya kadar seferin devam etmiş olması şarttır.

Namazı Kasretmek

Yolcuların dört rekatlı namazların iki rekaat olarak kılınmasına kasr adı verilir. Bunun sahih olması için bazı şartlar gereklidir.

Namazları kasretmek için gerekli şartlar.

1-Yolculuk mesafesinin 144 km. olup gidilen yerde dört gün veya daha fazla kalmamaya niyet etmek.

Gidilecek yerde giriş ve çıkış günleri hariç dört gün veya dört günden daha fazla kalmamaya niyet etmesi gerekir. Eğer dört gün ve daha fazla kalma durumu varsa o zaman namazlar kasredilemez.

Yolculuğa çıkan bir kimse gideceği yerde asgari olarak dört günden fazla kalacağını biliyorsa oraya varır varmaz seferi namazı kılamaz.

Şayet gideceği yerde kaç gün kalacağını bilmiyorsa yani işlerinin ne zaman biteceğini kestiremiyorsa bugün-yarın döneceğim gibi bir durum varsa bu kişi 18 güne kadar seferi sayılır. Gidiş dönüş günleri hariç 18 gün kadar sefer imkânlarından yararlanabilir.

İmran bin Husayn (r.a.) rivayet etmiştir.

"Rsulullah (s.a.v.) ile savaşlarda bulundum. Bu arada Mekke'nin fethi günü de onunla beraber idim. Mekke'de 18 gece kaldı. (Farz) namazları ikişer rekat kılıyordu ve şöyle buyurdu:

"Ey Mekke halkı siz dört (rekat) kılın. Biz ise misafiriz. (Ebu Davud, 1229.)

2. Kasretmenin caiz olduğunu bilmek.

3. Seferinde asi olmaması ve seferinin günah maksatlı olmaması.

4. Belirli bir yere gitmeyi kastetmek.

5. Namaza başlayış tekbiri ile beraber her namazda kasretmeye niyet etmek.

6. Mukim olan bir imama uymamak.

7. Namazın sonuna kadar yolculuğun devam etmesi.

8. İkamet ettiği yerin sınırını geçmektir.