Cenaze Namazı
Ölü için dört şey lazımdır (farzdır):
1) Ölüyü yıkamak.
2) Kefenlemek.
3) Namazını kılmak.
4) Defnetmek.
Ölü üzerine dört tekbir getirilerek cenaze namazı kılınır. Birinci tekbirden sonra fatiha okunur. İkinci tekbirden sonra Peygamberimiz (s.a.v.)'e salavat-ı şerife getirilir. Üçüncü tekbirden sonra ölü için şöylece dua edilir:
'Ey Allahım! Bu senin kulundur. Senin kullarının oğludur. Dünya'dan, takatından, sevdiklerinden çıkmış, kabir zulmetine doğru gidiyor ve senden başka İlah olmayıp, ancak senin ibadete layık ALLAH olduğuna; senin hiç şerikin olmayıp, tek olduğuna ve Muhammed (s.a.v.)'in senin kulun ve Resulün olduğuna şehadet etti. Bunu sen bizden daha iyi bilensin. Allahım! O sana misafir oldu. Sen ikram edenlerin en hayırlısısın. O senin rahmetine muhtaçtır. Senin ona azap etmeye ihtiyacın yok. İşte bizler, onun için şefaatçi olarak ümid içinde huzuruna geldik. Allahım! O muhsin kimse ise, ihsan ve iyiliğini arttır, eğer günahkar ise müsamaha ile muamele et. Ona rahmetinle rızanı nasip buyur. Onu kabir azabı ve fitnesinden koru. Kabrini genişlet, üzerinden yerin sıkıntısını uzaklaştır. Ey merhametlilerin en merhametlisi Allah'ım! Rahmet eyle de onu bundan emniyete kavuştur, ta ki onu cennetine yollayasın.'
Dördüncü tekbiri alıp şu duayı okur: "Ey Allah'ım! Bizi onun sevabından mahrum etme. Bize fitne musallat etme ve bizi de onu da bağışla" (Tirmizi, 1204, Ebu Davud, 3201) diyerek dördüncü tekbirden sonra selam verilir.
Ölüyü kabre indirirken şu duayı okumak sünnettir: 'Bismillahi we âla milleti Resulillahi '
Yüzü kabrin kıble tarafına gelecek şekilde ve başı tarafından kabre götürülürek rıfk ile defnedilir. Ölünün yanağının altından (yastık biçiminde) yüksekçe toprak konması sünnettir.
Kabrin üzerine bina yapılmaz, kireç ile beyazlatılmaz, ölünün üzerine yüksek sesle ağlanmaz, ama normal gözyaşı dökerek üzüntüyü belirten ağlamada herhangi bir sakınca yoktur.
Üç güne kadar yakınları taziye edilir. İki ölü bir kabre defnedilmez. Ancak ihtiyaç varsa defnedilebilir.
Cenaze namazı, hicretin birinci senesinde meşru kılınmıştır.
Meşruiyetinin delili, Ebu Hureyre (r.a)'ın şu rivayetidir:
"Rasulullah (s.a.v) Necaşi'nin öldüğü gün ölüm haberini verdi ve sahabeleriyle birlikte namazgaha çıkıp onları safa dizerek, dört tekbir alıp cenaze namazını kıldırdı." (Buhari, 1188; Müslim, 951)
Ölen bir Müslüman için cenaze işlerinin görülmesi farz-ı kifayedir. Bunun için dört şey vacip olur: Ölüyü yıkamak, kefenlemek, cenaze namazını kılmak ve defnetmek. Ölünün yıkanması ve kefenlenmesi açıklandı şimdi cenaze namazının kılınmasına geçelim.
Bu namazın rükünleri şuhlardır:
a) Niyet etmek. Şöyle niyet getirilir:
"Bu meyyitin üzerine farzı kifaye olan dört tekbirden oluşan cenaze namazını kılmaya niyet ettim."
b) Ayakta durmak. Hastalık veya herhangi bir acizlik varsa oturarak da kılınabilir.
c) Başlangıç tekbiri ile beraber dört tekbir getirmek. Her tekbirde ellerin kaldırılması ve daha sonra bağlanması sünnettir.
d) İlk tekbirden sonra fatiha-ı şerifi okumak, bundan evvel iftitah duası okunmaz. Ama Eûzu besmele çekilmesi sünnettir.
e) İkinci tekbirden sonra Peygamberimiz (s.a.v.)'e salavat getirmek. Salavatın en azı;
"Allahümme salli âla Muhammed."
Salavatın en uygunu ve tamam şekli de;
" Allahümme salli âla seyyidina Muhammedin ve âla ali seyyidina Muhammed. Kema salleyte âla İbrahime ve âla ali İbrahime fil âlemine inneke hamidün mecid."
f) Üçüncü tekbirden sonra ölü için duâ etmek.
Duanın en azı;'Allahümmağfir lehü" yani "Allahım, Onu mağfiret et" veya "Allahümmerhamhu', yani 'Allahım ona merhamet eyle' diye dua etmektir.
Duanın uygun şekli, "Allahumeğfir li hayyina we meyyitine we şahidina we ğaibina we kebirina we sağirina we zekerina we ünsâna. Allahümme men ahyeytehu minna fe ehyihi âlal-İslam. We men teweffeytehu minna feteweffehu âlal-iman.
Yapılması gereken bu duanın en uygunu metinde geçen yukarıdaki dua ile ölü için şu mağrifet duasını yapmaktır:
'Allahüme hazâ âbduke webnu âbdike harece min ruhid-dünya we sıâtiha we mahhubuhu we ehibbauhu fiha ila zultemil kabri we ma huwe lakıyhi. Kâne yeşhedü en la ilahe illa ente wahdeke la şerike leke we enne Muhammeden Abduke we resuluke we ente â'lemu bihi minna.
Allahümme innehu nezzele bike we ente hayru menzulin bih we asbaha fekîren ila rahmetike we ente ğaniyyun ân âzabike we kad ci'nake rağıbina ileyke şufeâe lehü.
Allahümme in kane muhsinen fe zid ihsanihi we in kâne mûsiyen fetecawez ân seyyiatihi we lakkihi bi rahmetike rıdake we kıhi fitnetel kabri we âzabehu. Wefsah lehufi kabrihi we cafil arde ân cenbeyhi. We lakkihi birahmetikel emne min âzabike hatta tebâsehu âminen ila cennetike birahmetike ya erhemerrahimin.'
Yukarıda belirtilen üç duadan birincisi ile rükün yerine gelir, ikinci dua efdal, üçüncüsü de en efdaldir. Sadece birinci duanın yapılması da yeterlidir.